Dịch virus Corona - Tổng hợp những điều cần biết

Ngày 31/1/2020, Tổ chức Y tế Thế giới đã tuyên bố dịch virus corona 2019-nCoV là “tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu”.

Tính đến ngày 3/2/2020, dịch virus corona xuất hiện ở 25 quốc gia và vùng lãnh thổ, hơn 14.500 người nhiễm bệnh, 305 người chết. Tại Việt Nam ghi nhận 8 trường hợp nhiễm bệnh.

Nhằm giúp bạn trang bị kiến thức để tự tin phòng tránh dịch corona 2019-nCoV, bài viết này tổng hợp các thông tin chính thống mà bạn cần biết về virus corona như cách phòng chống, nguồn gốc, tình hình lây nhiễm,...

Nguồn tổng hợp:
- Tổ chức Y tế Thế giới WTO: https://www.who.int/
- Bộ Y Tế: https://www.moh.gov.vn/
- Bài phỏng vấn của Vnexpress với tiến sĩ Lê Quốc Hùng - Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới Bệnh viện Chợ Rẫy và Phó Giáo sư Phan Trọng Lân - Viện trưởng Viện Pasteur TP. HCM: https://vnexpress.net/suc-khoe/virus-corona-khong-bay-trong-khong-khi-4048375.html?

Virus corona chủng nCoV là gì, nguồn gốc của nCoV?

Virus corona là tên gọi chung cho một chủng virus gây bệnh trên cả động vật và con người. Trước khi 2019-nCoV xuất hiện, corona virus gây bệnh trên người 6 loại, trong đó nổi bật nhất là SARS-CoV năm 2003 và MERS-CoV năm 2012, 2015 gây ra các vụ dịch lớn trên thế giới. Bốn chủng virus corona khác gây bệnh cảnh nhẹ với các triệu chứng nhẹ tương tự cảm cúm.

2019-nCoV có bộ gene tương đồng 89% với SARS-CoV và tương đồng 96% với loài corona virus trên dơi. Điều này gợi ý virus có thể có nguồn gốc từ dơi và có cơ chế gây bệnh giống SARS, nhưng không phải SARS. Thực tế cho thấy bệnh cảnh gây ra bởi nCoV nhẹ hơn nhiều so với SARS-CoV.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hệ số lây truyền của nCoV là 1,4 - 2,5, nghĩa là một bệnh nhân có thể lây nhiễm 1,4 đến 2,5 người khác thông qua giọt bắn hoặc tiếp xúc gần.

Diễn biến của dịch corona trên thế giới

Dịch corona nCoV xuất phát từ thành phố Vũ Hán của Trung Quốc.

Cập nhật lúc 18h00 ngày 2-2-2020:

- Thế giới: 17.388 người mắc bệnh, 362 người tử vong (trong đó Trung Quốc 361 người + Phillippines 1 người).

- Việt Nam: 8 người mắc nCoV. Trong đó: TP.HCM 1, Thanh Hóa 1, Khánh Hòa 1, Vĩnh Phúc 3, cùng 2 cha con người Trung Quốc đang điều trị ở TP.HCM (người con đã khỏi).

Các nước có bệnh nhân nhiễm virus corona:

(Nguồn: Vnexpress)

Những điều cần biết về dịch corona

Virus corona lây nhiễm bằng đường nào?

Virus đi vào đường hầu họng, hô hấp. Có hai đường lây lan của nCov:
- Trực tiếp qua đường giọt bắn: Bắn trực tiếp từ người bệnh sang người tiếp xúc. Khi người bệnh ho, hắt hơi sổ mũi, thậm chí nói lớn tiếng... giọt bắn có thể mang theo virus ra ngoài. Giọt bắn có thể đi được khoảng 2 mét, vì vậy nếu vô tình tiếp xúc với người bệnh mà khoảng cách trên 2 mét thì bạn có thể tránh được nhiễm bệnh. --> Lý giải vì sao ta nên mang khẩu trang.
- Gián tiếp qua đường tiếp xúc: Khi người bệnh ho, thở, có giọt bắn bắn vào các vật dụng, ta vô tình chạm tay vào vật dụng rồi sau đó đưa lên miệng, mũi... thì có khả năng bị lây nhiễm. --> Lý giải vì sao ta nên rửa sạch tay sau khi tiếp xúc với vật dụng nơi công cộng.

Virus corona có lây nhiễm trong không khí không?

Không. Virus này không đủ nhẹ để bay. Chỉ khi nào giọt bắn tiếp xúc trực tiếp với bạn thì mới có khả năng. Điều này cũng giải thích cho chuyện vì sao mang khẩu trang thông thường cũng có thể ngăn ngừa được, vì khẩu trang có thể cản được giọt bắn.

Biện pháp phòng tránh

- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người hay khi tiếp xúc với người bệnh. Cách đeo khẩu trang đúng cách: che kín miệng và mũi, không để khe hở, đưa mặt chống thấm của khẩu trang ra ngoài, khi đeo cần tránh sờ vào khẩu trang, thay khẩu trang khi hắt hơi hoặc khẩu trang bị ẩm. Không nhất thiết phải là khẩu trang N95, các loại khẩu trang thông thường khác cũng có tác dụng phòng ngừa.

- Thường xuyên làm sạch tay sau khi tiếp xúc với những vật dụng nơi công cộng bằng xà phòng trong tối thiểu 20 giây. Trong trường hợp không có xà phòng và nước sạch thì dùng các sản phẩm vệ sinh tay có chứa ít nhất 60% cồn (như nước rửa tay khô), hay tẩm cồn 70 độ vào bông gòn rồi lau tay cũng được.

- Tránh tiếp xúc gần trong bán kính 2 mét với người đang bị ho và sốt.

- Tăng sức đề kháng cho cơ thể: tập thể dục, bổ sung vitamin C, ăn tỏi, gừng, sả,...
   Không phải ai tiếp xúc với người bệnh cũng mắc bệnh. Đối với những người mắc bệnh: tỷ lệ bệnh nặng là 16% và tỷ lệ tử vong là 2,2%. Vì vậy, một cơ thể khoẻ mạnh sẽ giúp ta đương đầu với dịch bệnh.

- Tránh đến nơi đông người.

- Tránh đi du lịch đến Trung Quốc.

- Ăn thực phẩm nấu chín: Corona là một họ gồm nhiều loại virus mà nCoV đợt này là một loại virus biến chủng của nó. Họ virus này thường gặp trong gia súc, mèo, rắn, dơi, lạc đà... Khi biến chủng vì một lý do đặc biệt, nó có thể lây sang người. Do đó, đầu tiên cần hiểu rằng nguồn gốc của nó là động vật, nó có sẵn trong những loài động vật này. Do đó, con đường ăn uống là con đường bỏ ngỏ, có thể gặp. Vì vậy, bạn cần chú ý ăn thức ăn chín, không được ăn sống.

- Đến bệnh viện khám ngay khi có dấu hiệu ho, sốt và khó thở. Việc phát hiện bệnh càng sớm sẽ tăng khả năng chữa khỏi bệnh.
   Theo thông tin của bài nghiên cứu khoa học từ các nhà khoa học Trung Quốc đăng ngày 30/1, chỉ có 27% người bệnh tới bệnh viện trong vòng 2 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng. Còn lại, đến ngày thứ 5, thậm chí sau một tuần, họ mới tới bệnh viện. Điều này khiến tỷ lệ tử vong cao.

Dấu hiệu bị nhiễm virus Corona

Ho, sốt và khó thở

Thời gian ủ bệnh trước khi phát bệnh là bao lâu?

Thời gian ủ bệnh biến thiên 1-14 ngày. Một báo cáo gần đây của các bác sĩ Trung Quốc dựa trên 425 bệnh nhân ở Vũ Hán, thời gian ủ bệnh trung bình 5-7 ngày. Ngoài ra, 14 ngày là giới hạn cuối cùng để xác định có bị lây bệnh hay không.

Trong thời gian ủ bệnh, virus từ người đang ủ bệnh vẫn có thể lây lan sang người khác.

Khi bị nhiễm bệnh thì có thể kéo dài tới bao lâu?

7 - 10 ngày

Tỷ lệ khỏi bệnh và tỷ lệ tử vong?

nCoV gây bệnh trên người với các triệu chứng từ nhẹ như cảm cúm thông thường đến bệnh nặng viêm phổi, suy hô hấp và tử vong.

Các dữ liệu giám sát hiện nay cho thấy tỷ lệ bệnh nhân nặng là 16% và tỷ lệ tử vong là 2,08%, tức trong 100 người bệnh có 16 người bệnh nặng và 2 trường hợp tử vong.

Những trường hợp tử vong hiện nay do 2019-nCoV tập trung chính trên nhóm đối tượng người già, người có bệnh lý nền mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh phổi, ung thư.

Tỷ lệ tử vong do nCoV cao hơn các bệnh nhiễm trùng hô hấp thông thường như cúm mùa (0,15-0,25%).
Tỷ lệ tử vong do nCoV thấp hơn rất nhiều với bệnh do coronavirus khác, thấp hơn gần 5 lần so với dịch SARS-CoV-2003 (10%), 17 lần so với dịch MERS-CoV (34,4%) và thấp hơn 30 lần so với cúm gia cầm A/H5N1 (60%) hay 20-35 lần so với Ebola (40-70%).

Tại Trung Quốc, 328 bệnh nhân đã được chữa khỏi và cho xuất viện tính trên toàn Trung Quốc tính đến cuối ngày 1-2.

Sau khi ra khỏi hầu họng của người bệnh, nCov sống được bao lâu? Có phải virus chết ở nhiệt độ cao?

Đặc tính rõ nét của nCoV cho đến nay chưa có thông tin chính thức là ở nhiệt độ nào thì bị tiêu diệt. Đây là một chủng trong dòng họ coronavirus, do đó có thể có đặc tính chung của dòng này: Đó là phát triển ở nơi có nhiệt độ thấp và ẩm, thường dưới 25 độ C.

Sau khi ra khỏi vùng hầu họng của người mang bệnh, virus có thể sống trong giọt bắn của người bệnh. Thời gian sống của virus phụ thuộc vào điều kiện bên ngoài:
- Nếu nhiệt độ thích hợp dưới 25 độ C: virus sống đến vài giờ, thậm chí vài ngày.
- Trong môi trường có nắng, có tia cực tím, có nhiệt độ cao hơn 30 độ C: virus có thể bị tiêu diệt trong 3-5 phút.

Độ tuổi nào dễ mắc bệnh?

Theo báo cáo trên hơn 400 bệnh nhân ở Vũ Hán, 15-60 tuổi là độ tuổi thường bị mắc bệnh nhất.

Trẻ em có sức đề kháng chưa hoàn thiện, người già thì sức đề kháng lại yếu, đặc biệt là người có các bệnh mạn tính kèm theo, là lứa tuổi có nguy cơ biến chứng nhất.

Bệnh nhân nghi nhiễm nCov khám chữa ở đâu?

Đường dây nóng

Lưu số điện thoại khẩn để cấp báo nCoV khi cần: 19003228

Việt Nam ứng phó với dịch nCov như thế nào?

Với 7 người nhiễm bệnh, chưa có trường hợp tử vong, trong đó hai cha con người Trung Quốc được điều trị tại bệnh viện Chợ Rẫy thì người con đã khỏi bệnh, người cha đang có dấu hiệu tích cực; Việt Nam là quốc gia đang kiểm soát dịch bệnh khá tốt với những động thái tích cực:

- Cấm nâng giá khẩu trang, xử phạt ngay những nhà thuốc vi phạm.

- Xử phạt những cá nhân tung tin đồn thất thiệt, gây hoang mang dư luận.

- Các sân bay Việt Nam tăng cường kiểm tra thân nhiệt khách nhập cảnh từ Trung Quốc và cách ly khi có tình nghi. Người nhập cảnh qua Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái bắt buộc phải vào khu cách ly theo dõi 14 ngày

- Hãng hàng không dừng bay Vũ Hán. Các công ty du lịch lữ hành huỷ tour sang Trung Quốc. Sở du lịch TP HCM phối hợp cùng các công ty du lịch phát khẩu trang miễn phí cho du khách.

- 3.000 trường phun khử khuẩn phòng virus corona. Học sinh được nghỉ học để tránh lây lan dịch bệnh.

Thủ tướng công bố dịch, Bộ Y Tế và cơ quan báo đài tích cực đưa tin minh bạch và kịp thời. Vì thế, bạn nên thường xuyên theo dõi báo đài chính thống, tránh nghe theo những tin đồn thất thiệt, dẫn đến hiểu biết sai lầm.